|
A – NGUYÊN NHÂN GÂY MỤN
Mụn là một bệnh của da. Mụn là kết quả của nhiều yếu tố tác động lẫn nhau gây nên. Theo nhiều nghiên cứu thì nguyên nhân gây mụn liên quan đến hai yếu tố chính: nội tiết tố (hormone) và các vi khuẩn sống ở nang lông (vi khuẩn P. ance).
Bình thường, vi khuẩn P. ance không gây hại. Tuy nhiên, khi có quá nhiều chất nhờn và lỗ chân lông bị bít kín sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn này sinh sôi nảy nở, gây viêm nhiễm dẫn đến hình thành mụn mủ và nặng hơn là mụn bọc.
1/ Nguyên Nhân Gây Mụn Bên Trong
a) Hormone (Hooc-mon):
– Vào tuổi dậy thì, các hormone sinh dục tăng cao khiến tuyến bã (tuyến nhờn) hoạt động mạnh. Khi có nhiều bã nhờn được tiết ra, miệng tuyến bã có thể bị tắc nghẽn dẫn đến hình thành mụn. Không chỉ ở tuổi dậy thì mà trước chu kì kinh nguyệt, lượng hormone bị xáo trộn nên chị em cũng dễ bị mụn.
– Ngoài ra, một vài năm trước mãn kinh, một số chị ở tuổi tứ tuần, ngũ tuần có thể bị mụn lại do lượng hormone thay đổi bất thường.
– Uống thuốc đặc trị về một loại bệnh nào đó cũng có thể bị tác dụng phụ làm da bị mụn.
– Thuốc ngừa thai có thể làm sự rối loại Hormone ở một số chị em và cũng là nguyên nhân gây mụn.
** CÁCH NHẬN BIẾT MỤN DO HORMONE:
Mụn đỏ không nhân, không hở miệng, đau vừa. Nổi lấm tấm quanh miệng, cằm. Xuất hiện vào chu kì kinh nguyệt. Thường mụn do nguyên nhân này khó điều trị tận gốc vì có đi bác sĩ da liễu, có thoa kem, đắp mặt nạ v.v… thì mụn chỉ hết lúc đó, khi đến chu kì kinh tiếp theo mụn vẫn bị nổi lại. Nếu bị mụn do nguyên nhân này, mà mụn ít và không để lại sẹo lâu thì các chị có thể không cần quá lo lắng. Nhưng nếu mụn nhiều, gây ảnh hưởng nặng nề đến nhan sắc thì các chị cần tìm đến bác sĩ chuyên về phụ khoa – nội tiết tố để được tư vấn cách chữa trị.
b) Strees (căng thẳng thần kinh):
Một số bác sĩ có thể không đồng tình với quan điểm stress gây ra mụn. Nếu chỉ đề cập đến một yếu tố stress thôi thì họ đúng, nhưng nhiều căng thẳng kéo dài có thể làm ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone dẫn đến mụn.
Thường những ai có cuộc sống vui vẻ, viên mãn, ít lo toan da sẽ đẹp hơn những người lúc nào cũng lo lắng, bất an, không vui, mệt mỏi…
c) Chế độ ăn uống:
– Chế độ ăn nhiều đường, nhiều chất béo, chất gây nhiệt (cà phê, nước ngọt, bánh quy v.v…). Nguyên nhân gây mụn do thực phẩm cũng khác nhau ở từng người.
– Có người uống cà phê bị mụn. Có người ăn xoài, mít, sầu riêng bị mụn. Có người uống sữa/sữa chua bị mụn. Có người dùng nhiều đồ chiên xào bị mụn v.v…
– Các chị cần để ý đến thói quen ăn uống của mình hàng ngày để có sự điều chỉnh phù hợp. Chỉ các chị mới tìm ra được nguyên nhân vì các chị mới chính là người hiểu rõ nhất thói quen, sinh hoạt hàng ngày của mình.
d) Thiếu ngủ:
Cũng làm mất quân bình hormone. Một giấc ngủ sâu là rất cần thiết để toàn bộ cơ thể nghỉ ngơi, đồng thời là giai đoạn để cơ thể giải độc, rất cần thiết cho sức khỏe.
e) Di truyền:
Đây là yếu tố không thể thay đổi được. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng nếu chỉ riêng yếu tố di truyền thôi thì chưa đủ để gây nên mụn mà cũng cần sự tác động của các yếu tố khác nữa.
f) Sự tích tụ độc tố trong cơ thể:
– Hoạt động dạ dày không tốt, khi ruột và gan không thể lọc hết chất độc đến từ thực phẩm, lượng chất độc dư ra sẽ được bài tiết qua phổi và da.
– Các thực phẩm gây hại cho sức khỏe không chỉ khiến ruột và gan bị tắc nghẽn mà còn gây thiếu hụt vitamin và khoáng chất, làm giảm mức độ hấp thụ năng lượng cũng như ảnh hưởng đến sức đề kháng của cơ thể.
– Chị nào bị đau bao tử, ăn uống khó tiêu cũng nên để ý đến vấn đề mụn của mình. Nếu bị mụn lâu, đã kiểm tra tất cả các nguyên nhân khác đều thấy bình thường, mà mụn vẫn bị hoài thì có khả năng các chị đang bị mụn do nguyên nhân này. Người ta còn gọi là “gan nóng”. Khi nguyên nhân gây mụn là vấn đề này thì các chị cần tìm đến bác sĩ Đông y để được tư vấn bốc thuốc về uống.
2/ Nguyên Nhân Gây Mụn Bên Ngoài
– Vi Khuẩn: môi trường ô nhiễm, bụi bẩn bám vào da mà không được làm sạch thì dễ dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông sinh mụn.
– Ánh nắng: nhiều nghiên cứu cho thấy rằng việc phơi nắng quá nhiều cũng gây ra mụn.
– Môi Trường, Khí Hậu: Môi trường ít bụi bẩn sẽ làm da đẹp hơn. Vào mùa hè nóng bức da đổ nhờn nên dễ mụn. Ngược lại khí hậu quá khô cũng khiến da bị mất nước, da không được cân bằng nên cũng là nguyên nhân gây mụn.
– Mỹ Phẩm: Một số loại mỹ phẩm có thể làm cho tình trạng mụn của các chị nặng thêm. Không có sản phẩm nào đảm bảo 100% không gây ra mụn, vì chúng có thể tốt với người này nhưng lại kích ứng với người khác. Sữa rửa mặt, kem dưỡng da, dầu dưỡng da, mặt nạ chăm sóc, kem chống nắng v.v… đều có thể là nguyên nhân gây mụn.
Các chị có thể thấy đa số người nổi tiếng da mặt ít đẹp, vì công việc buộc họ phải tiếp xúc với mỹ phẩm thường xuyên. Nên bình thường, khi không có dịp nào quá đặc biệt thì các chị nên để mặt mộc cho da thở, da sẽ khỏe và đẹp hơn rất nhiều.
Ngoài ra nếu có trang điểm, các chị hãy tẩy trang thật sạch trước khi đi ngủ nhé!
** Theo Hà, khi bị mụn, các chị nên tìm hiểu tất cả nguyên nhân gây mụn xem mình bị mụn do yếu tố gì, để có cách khắc phục cũng như điều trị hợp lý. Hà thường xuyên nhận được rất nhiều câu hỏi nhờ tư vấn về mụn, nhưng hầu như ít ai hiểu nhiều về loại da cũng như nguyên nhân gây mụn của chính mình. Điều này không chỉ gây khó khăn cho người hỏi mà cũng khiến Hà rất bối rối để tư vấn vì thiếu thông tin, khi thông tin không đầy đủ hoặc sai lệch thì kết quả chắc chắn không thể nào hoàn hảo đúng không ạ?
B – QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA MỤN
Mụn được chia là 2 nhóm: Mụn Không Viêm và Mụn Viêm.
Mụn không viêm gồm có mụn đầu trắng & mụn đầu đen (gọi chung là mụn trứng cá hoặc nhân trứng cá – là những túi nang lông chứa đầy chất bã nhờn). Mụn viêm gồm có mụn mủ & mụn bọc.
Chất nhờn dư thừa tại lỗ chân lông nếu bị tắc nghẽn sẽ hình thành nên nhân trứng cá. Việc xuất hiện các loại mụn khác nhau là do những gì xảy ra với nhân trứng cá.
Hình dưới minh họa quá trình hình thành mụn từ khi xuất hiện vi nhân mụn (chất nhờn bị tắc nghẽn) -> chuyển qua giai đoạn mụn đầu đen (nhân trứng cá bị ôxy hóa) -> mụn mủ (nhân trứng cá bị viêm) -> mụn bọc (viêm nặng và ăn sâu dưới da).
1/ Giai đoạn 1: Sừng hóa lỗ chân lông
Chất nhờn bị ứ đọng trong lỗ chân lông, không thoát ra ngoài khiến bề mặt da trở nên sần sùi và nham nhám. Giai đoạn này khó nhận biết được da chuẩn bị nổi mụn.
* Cách ngăn ngừa mụn: Giữ da sạch. Tẩy tế bào chết thường xuyên 1-2 lần/tuần để loại bỏ lớp da bị sừng hóa.
Có thể áp dụng phương pháp dùng giấm táo để cải thiện da nhờn, giúp da khô thoáng và sạch sẽ.
2/ Giai đoạn 2: Hinh thành mụn
Khi lỗ chân lông bị bít hoàn toàn, sẽ hình thành mụn đầu trắng (mụn kín).
Mụn đầu đen là nhân trứng cá nằm trong lỗ chân lông hở miệng (còn gọi là mụn hở) nên bị oxy hóa khi tiếp xúc với không khí gây ra màu đen, khi nặn ra thấy có nhân cứng, phần trên đen, phần dưới màu trắng đục. Mụn đầu đen là tổn thương sớm nhất của mụn trứng cá, nếu không được xử lý có thể chuyển thành mụn viêm.
* Cách khắc phục:
– Xông mặt với dầu để lỗ chân lông nở to, lúc này dùng dụng cụ nặn mụn tự lấy mụn ở nhà. Các chị cần tiệt trùng tay, dụng cụ sạch sẽ bằng Cồn hoặc Nước Sát Khuẩn (mua ở siêu thị). Chỉ nên lấy khi nhân mụn đã già.
– Vẫn giữ da sạch và tẩy tế bào chết 1-2 lần/tuần.
– Nếu không có thời gian ở nhà tự lấy nhân mụn, các chị có thể đi Spa để nặn mụn và chăm sóc da.
3/ Giai đoạn 3: Viêm nhiễm
Vi khuẩn P.acnes làm da bị viêm nhiễm. Vùng da xung quanh mụn đỏ lên và sưng tấy, chỉ đau nhẹ khi sờ vào.
* Cách khắc phục:
– Có thể dùng mặt nạ tự nhiên như mặt nạ trứng, mặt nạ dâu tây, bột quế – mật ong để giúp mụn giảm sưng tấy.
– Không nên dùng tay sờ lên nốt mụn quá nhiều, dễ làm mụn viêm và sưng to hơn.
4/ Giai đoạn 4: Mưng mủ
Vi khuẩn sinh sôi khiến mụn bị mưng mủ. Ta thường gọi là mụn mủ. Mụn này chỉ mới viêm ở nang lông nên không để lại sẹo sâu như mụn bọc.
* Cách khắc phục: Các chị tham khảo ý kiến bác sĩ để thoa kem trị mụn phù hợp.
5/ Giai đoạn 5: Mụn bọc
Khi sự viêm nhiễm này xâm nhập sâu vào dưới da sẽ hình thành mụn bọc (là dạng nặng nhất của mụn). Mụn bọc rất đau nhức, và do bị viêm nhiễm sâu ở lớp bì nên thường để lại sẹo sau khi lành.
* Cách khắc phục: khi mụn đã trở nên viêm thế này thì tốt nhất các chị nên đến bác sĩ da liễu để kê toa chữa trị. Không nên tự ý mua thuốc về bôi hay nặn, vì làm không đúng dễ khiến mụn sinh sôi và để lại sẹo nặng thêm.
C – CHĂM SÓC DA MỤN
– Giữ da sạch sẽ:
Dùng sữa rửa mặt phù hợp với loại da 1-2 lần/ngày. Với 1 loại sữa rửa mặt nếu đã dùng trong 1 thời gian dài và da mặt vẫn cứ bị mụn thì các chị hãy nghĩ đến chuyện thay đổi nhãn hiệu sữa rửa mặt khác.
Có thể dùng toner sau khi rửa mặt để làm sạch sâu lỗ chân lông và giúp độ pH của da được cân bằng.
Tẩy tế bào chết đều đặn 1-2 lần/tuần để loại bỏ bụi bẩn, lượng dầu nhờn, lớp da sần sùi bám trên da. Vừa ngăn ngừa mụn, vừa giúp da mịn màng. Tốt nhất là các chị hãy sử dụngnguyên liệu tẩy tế bào chết tự nhiên vì nó lành tính, dịu nhẹ.
– Hạn chế trang điểm: Chỉ nên trang điểm khi cần thiết. Trong trường hợp có trang điểm thì cần tẩy trang và rửa mặt sạch. Dùng kem chống nắng cũng cần phải tẩy trang nữa vì các thành phần chống nắng trong kem bám rất dai trên da.
– Sử dụng mỹ phẩm: cấp nước, ít dầu và có khả năng diệt khuẩn để bảo vệ da một cách hữu hiệu. Nếu da mụn nhẹ (giai đoạn 1 – giai đoạn 2) thì các chị có thể dùng mỹ phẩm để tăng cường dưỡng, giúp da nhanh khỏe. Nhưng với làn da bị mụn nặng (giai đoạn 3 – giai đoạn 5) thì các chị hãy tạm ngưng sử dụng mỹ phẩm 1 thời gian, chờ da khỏe lại rồi hãy sử dụng. Nên ưu tiên khôi phục làn da khỏe trước rồi sau đó mới tới dưỡng da đẹp.
– Chọn thực phẩm phù hợp. Tránh thực phẩm nhiều đường và chất béo (bánh ngọt, kẹo, nước ngọt có gas, trái cây ngọt, cà phê, dầu mỡ v.v…). Nên ăn nhiều rau củ chứa vitamin A, C hay các loại thực phẩm chứa vitamin B như gan, mề, cá, hay thịt ít mỡ.
|
